Soms kan lijden je zo vastzetten dat er geen woorden meer zijn. Je leeft in een vacuüm van tijd en ruimte, je weet niet meer wie je bent of waar je bent, laat staan waarom je bent.

En dan zijn er geen woorden meer om aan de ander uit te leggen hoe vast alles zit. Terwijl je net op zo’n momenten iemand nodig hebt, die je uit de tunnel kan trekken. Iemand die naast je zit en zegt: “Ik hoor hoe ontzettend zwaar je het hebt, en dat je het allemaal niet meer weet. Dat je heel erg vastzit nu, en dat dit moet stoppen. Je wil dat het stopt, maar je weet niet hoe en je gelooft misschien ook niet meer dat het nog anders kan. Je zit in een tunnel nu, en je ziet nog maar 1 deur. Maar laat ons de tijd nemen om uit te zoomen, en te kijken naar de andere deuren op de gang. Want je ziet ze nu misschien niet meer, maar ik zie ze wel, en ze zijn er echt, ook al voelt dat voor jou misschien niet zo?”

En dan is er dat beeld van een andere uitweg, en dat lucht op.

En het horen dat er iemand is die samen wil zoeken, ook al weet hij ook niet precies hoe die tunnel van jou eruit ziet of hoe het daar voor je is. Hij weet tenminste dat je vastzit, en dat het zo rot is dat je wil dat het stopt. En hij geeft het niet op. Hij geeft jou niet op.

Ik geef jou niet op. Misschien betekent het dat we samen op de gang moeten zitten wachten, tot je weer wat helderder kan zien. En dat moment komt er weer. Dat heb ik al zo vaak gezien, en zo vaak gevoeld.

Als je ogen wennen aan het donker, komt er altijd weer wat licht.

“Ik leef precies heel de tijd op automatische piloot, en alleen nog maar in mijn hoofd. Het is alsof ik een hoofd bén, dat gewoon op een lijf woont. Dat lijf zorgt ervoor dat ik van plaats A naar B geraak, het is iets heel functioneel. En om ervoor te zorgen dat mijn lijf dat kan, steek ik er op tijd en stond wat brandstof in, zoals bij een auto. Maar meer dan dat is het ook niet voor mij. Ik kan er niet naar kijken, want dan walg ik van mezelf. En ik wil niet voelen wat er allemaal van binnen zit. Dat is te ingewikkeld en te gevaarlijk. Ik blijf daar beter ver van weg.”

“Wat zou er gebeuren, als je wel even zou afdalen? Als je wel even zou voelen hoe het daar is?”

“Dat zou sowieso al heel raar zijn, want ik ben er al zolang niet meer geweest. En ik weet niet of het nog wel lukt, of ik het wel durf. Eigenlijk denk ik van niet… Er zit daar zoveel verdriet, en pijn, en woede, en walging, en angst, heel veel angst. En dan zou ik me zo klein voelen, en die gevoelens zijn zo groot. Dat kan ik gewoon niet aan!”

“Dat kleine meisje daar vanbinnen zal zich wel heel alleen voelen, daar zo tussen al die grote gevoelens. Ik zou haar willen vragen of ze naast me wil komen zitten, hier op de bank. Dan nemen we Meneer Beer erbij, die heel goed is in het toespreken van Grote Gevoelens. Die kan al die Grote Gevoelens netjes in zijn klas laten stilzitten, en dan mogen ze één voor één hun hand opsteken en even vertellen hoe het met hen gaat. En dan zijn wij er ook bij, als grote mensen, en we luisteren mee en we zorgen mee voor dat kleine meisje. Want dan is ze niet meer zo alleen, met al die Grote Enge Gevoelens om haar heen. Wat denk je daarvan? Mag ze mee op de bank komen zitten?”

De klas met de joelende leerlingen is op komst. Meneer Beer zet zich schrap, en ik maak me klaar om alle gevoelens te verwelkomen. Ze mogen er zijn en mogen enthousiast, uitbundig, of net stil en verlegen vertellen wat er op hun lever ligt, ze mogen heel heftig zijn en lang blijven duren, maar ze mogen haar niet meer onderuit halen. Dat laten we hier niet toe, binnen de muren van deze therapiekamer. En hopelijk neemt ze Meneer Beer mee naar huis, in gedachten, zodat hij ook daar kan helpen om de klas Rumoerige Gevoelens weer wat tot rust te brengen.

Als je eens wist achter hoeveel deuren schrijnende verhalen schuilen van mensen die worstelen met het leven, met zichzelf, met de ander, met wat hen overkomt.

Als je eens wist wat het met een kind doet om geweld te ervaren of te zien, dan zou je stil worden van de kracht die mensen moeten hebben om te leven met zo’n geheimen.

‘Als je eens wist’ werd een integere documentaire van Hilde Van Mieghem, over kindermishandeling, -misbruik en -verwaarlozing. Wie de driedelige documentaire en ook de toelichting van Prof. Emeritus Peter Adriaenssens bekijkt en tot zich laat doordringen, kan niet anders dan diep respect te voelen. En heel veel voelen, veel verschillende dingen…

Zoveel leed verschuilt zich achter gesloten deuren, lachende gezichten, ‘moeilijk’ gedrag, en verstilde verhalen die nooit werden verteld.

In therapie zijn wij als therapeuten getuigen van de impact van dit ondergrondse leven, van de manier waarop mensen zich een weg worstelen doorheen het leven en daar vaak heel bijzonder en sterk in slagen. Ondanks het verleden. Maar ook hoe mensen leven met zoveel gemis, pijn, angst, walging, zorgen,… en het zich afgesneden voelen van anderen, van mensen die niet weten en niet deelden in de letterlijke of spreekwoordelijke klappen.

Hoe kan je je terug verbinden met het leven en met wat energie geeft, wanneer de ervaringen als een zwart gestold gat binnenin je opgeslagen liggen, of als golven je leven zo overspoelen dat je niet weet hoe erop te surfen?

Dat is waar therapie bij helpen kan. Zoeken naar beweging, op een gepaste afstand die nodig is om te kunnen doorwerken van wat zo onverteerbaar lijkt. Zoeken naar heling: terug heel worden, door je verhaal helemaal te mogen vertellen zoals dat voor jou was en nog is. En dan zoeken naar hoe te leven, voluit jezelf, voluit te mogen zijn.